Bir önceki yazımda Merkez Bankası'nın içinde bulunduğu ikilemlerden bahsetmiş, bir sonraki yani bu yazımda devam edeceğimi dile getirmiştim. Fakat araya hayati önem taşıyan FED kararları girdi. Bu yüzden affınıza sığınarak ikilemi haftaya bırakarak FED'e değinmek istiyorum. Merakla beklediğimiz yılın son toplantısında ABD Merkez Bankası FED alışageldiğimiz nötr yaklaşımı yine bırakmadı. Tek fark, faiz artırım kararında çok acele etmeyeceği sinyali anlamına gelen "sabır" kelimesini sözlü algı yönetimi için denklemine dahil etmiş olması. Açıkçası Aralık toplantısından fazla bir sürpriz çıkmadı, sadece çok az güvercinleşen FED gördük desek yeridir.
Bu toplantıda uzun süredir tanık olmadığımız bir sonuç da vardı; kararlar 3 muhalefete karşın 7 üyenin oyları ile alındı. Ne var bunda her zaman oyçokluğu ile alınıyordu kararlar demeyin. Çünkü muhalif oyları verenler ya sadece güvercinlerden ya da sadece şahinlerden oluşuyordu. Ancak bu sefer muhaliflerin 2'si şahin birisi güvercin. Şunu söylemeye çalışıyorum. Açık Piyasa Komitesi'nin de kafası biraz karışık. Net kararlar veremiyorlar.
NEDEN?
Bir... Enflasyon çok düşük seviyelerde. Son gelen TÜFE beklentilerin altında kalınca yıllık enflasyon % 1.3'e gerilemiş oldu. Enflasyon FED tarafından kalın kırmızı çizgi ile belirlenmiş % 2'in oldukça aşağısında iken faiz artırımı gelir mi? Hayır yanıtı verenler de var evet yanıtı verenler de. Nasrettin Hoca misali her iki taraf da haksız sayılmaz. Özellikle küresel bazda deflasyonist baskının arttığı bir süreçte faizlerin yükseltilmesi büyüme hızını sekteye uğratabilir. Ama... ABD'de düşük enflasyonun ardındaki unsurlara bakacak olursak. Talepteki gerilemeden değil, Başkan Yellen'ın da vurguladığı gibi petrol fiyatlarının öngörülmedik düzeyde ucuzlamasından kaynaklandığını görüyoruz. Dolayısıyla, düşük enflasyona güvenerek, nasılsa uzun süre daha yükselmez umudu yeşerterek faiz artırımının gecikeceğini tahmin etmek yanılgı olur.
İki... Ekonomik faaliyetler hızı makul seviyelerde seyrediyor. Lokomotif sektörlerden gayrimenkulde kısmi toparlanma sürüyor, mortgage başvuruları fena gitmiyor. Aynı zamanda bazı sektörlerde kapasite kullanım oranları % 80'lere kadar çıktı. Komite üyelerinin 2014 büyüme hızı tahminleri % 2.3 ile % 2.4 aralığında değişeceği yönünde. Sonuçta faiz artırımı için enflasyonun kapattığı marjı büyüme faktörü açıyor.
Üç... Emek piyasasındaki gelişmeler de tatminkar seviyelere ulaştı. Somut bir şekilde istihdamdaki artış izlenebiliyor. İşsizlik oranı % 6'nın altında kalmaya devam ediyor. Eğer işsizlik oranı daha da aşağı gelirse iç talep de beraberinde yükselebilir.
BÜYÜK RESİM
Yukarıda özetlediğim 3 parçayı yan yana getirirsek...
Yani... Düşük enflasyon ve işsizlik, makul büyüme hızı.
Diğer taraftan Rusya ve Ukrayna ekonomilerindeki sorunları, gelişmekte olan ülkelerdeki dış borç yükünü ve gelişmiş ülkelerdeki büyüyememe ve deflasyon unsurlarını da FED'in göz ardı edemeyeceğini varsayarsak.
Şu tespitleri yapabiliriz.
Faiz artırımının 2015'in ortalarından önce gelme olasılığı düşük görünüyor. Büyük olasılıkla gelecek yılın Haziran ya da Temmuz aylarında başlayacak olan normalleşme süreci ılımlı, yani piyasa dostu, bir tempoda gerçekleşecek. Zaten bu toplantıda 2015 sonu fonlama faiz oranı yeniden % 1.125 düzeyine çekildi.